BERK TIZIMDA BOSHQARUV MODELLARINI NEYRON TARMOQ YORDAMIDA TAKOMILLASHTIRISH

##article.authors##

  • Mallayev Alisher Rajabaliyevich Qarshi mihandislik-iqtisodiyot instituti
  • Jo‘rayev Farrukh Do‘stmirzayevich Qarshi mihandislik-iqtisodiyot instituti
  • Ochilov Murodjon Ashurkulovich Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti

##semicolon##

intellektual tizimumumiy vergul ro'yxat seperatori noaniq mantiqumumiy vergul ro'yxat seperatori noaniq rostlagichumumiy vergul ro'yxat seperatori tizim xatoligiumumiy vergul ro'yxat seperatori modellashtirishumumiy vergul ro'yxat seperatori neyron tarmoqumumiy vergul ro'yxat seperatori optimallashtirishumumiy vergul ro'yxat seperatori modelli boshqaruv

##article.abstract##

Ma’lumki, texnologik tizimlarni tadqiq etishda modellashtirish usulining ahamiyati ortib bormoqda. Bunga asosiy sabablardan biri sifatida, murakkab tizimni soddalashtirish imkoniyati, hamda mantiqiy izchil va matematik qonuniyatlarning ustuvor jihatlari bilan bog‘lash mumkin.  Shu bilan birgalikda axborot texnologiyalari, hisoblash texnikasi hamda sun’iy intellektning rivoji modellashtirish ususllaridan foydalanish amaliyotini kuchaytirib yubordi. Boshqacha aytganda modellashtirish apparatining mazkur tushunchalar bilan yaxshi integratsiyalashuv xususiyati mavjud. Ushbu maqolada berk boshqaruv tizimi misolida neyron tarmoq asosida optimal boshqarish modellarini ishlab chiqish ahamiyati, dolzarbligi asosiy ilmiy g‘oya sifatida keltirilgan. Boshqaruv tizimi intellektual tizim sifatida shakllantirilganda, yoki tizim tavsifi intellektual tizim tushunchalari asosida keltirilganda modellashtirishning asosiy parametrlari farqlab berilgan. Modellashtirish natijalari aynan shu parametrlarga bog‘liq holda ahamiyat kasb etishi nazariy-amaliy jihatdan asoslangan. Intellektual tizim faoliyatini optimal boshqarishda neyron tarmoq modellaridan foydalanish samaradorligi boshqaruv xatoligini minimallashtirish imkoniyati fonida yoritib berilgan. Neyron tarmoqlardan foydalangan holda yopiq tizimlarni modellashtirish bir qancha afzalliklarga ega ekanligi ilmiy izohlangan. Intellektual tizimni shakllantirishda e’tibor qaratilishi zarur bo‘lgan miqdoriy parametrlar tadqiq etilgan. Murakkab, texnologik tizimlarni modellashtirishda neyron tarmoqlardan foydalanishning samaradorligi bo‘yicha xulosa va takliflar keltirilgan.

##submission.citations##

Методы робастного, нейронечёткого и адаптивного управления. Учебник. Под ред. Егупова Н.Д., 2е изд. –М: Изд-во МГТУ им. Баумана, 2002.

Бошляков А.А., Рубцов В.И. Проектирование нечеткого регулятора следящей системы. Инженерный журнал: наука и инновации, 2013, вып.8.

Yusupbekov N.R. va boshqalar. Boshqarishning intellektual tizimlari va qaror qabul qilish. “O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi” davlat ilmiy nashriyoti. Toshkent – 2015.

Данилова М.Г. и друг. Моделирование системы прямого управления моментом асинхронного двигвтеля с регулятором на основе нечеткой логики в Simulink. Инженeрный вестник Дона, №2. 2017 г.

Алиев Р.А., Алиев Р.Р. Теория интеллектуaльных систем и ее применение. –Баку: Чашыоглы, 2001.

Рустовская Д. и друг. Нейронные сети, генетические алгоритмы и нечёткие системы. – М: Горчая линия – Телеком, 2006.

Михайленко В.С., Харченко Р.Ю. Адаптивная настройка нечеткого ПИ – регулятора по идентификации переходного процесса. Працы Одеського политехнического университету. 2012. Вып. 1(38).

Кудрявцев В.С. Применение нечетких лингвистических регуляторов для управления сложными динамическими объектами. Диссертация на соискание ученой степени кандидата технических наук. Екатеринбург -2003.

Е.В.Лубенцова и друг. Метод построения нечетких регуляторов с использованием аналитических выражений для управляющих воздействий. Fundamental research, №11, 2015.

Чернецкая И.В. Нечеткие регуляторы в системах автоматического регулирования. Вестник ЮУрГУ, №14, 2006

Куленко М.С. Буренин С.В. Исследование применения нечетких регуляторов в системах управления технологическим процессами. Вестник ИГЭУ, Вып.2, 2010.

Jo‘rayev F.D. Qishloq xo‘jalik mahsulotlari ishlab chiqarishni qisqa muddatli prognozlashtirish. Innovatsion texnologiyalar. №2 (42). – 2021. – 92-95 б.

https://cyberleninka.ru/article/n/ishlo-h-zhalik-ma-sulotlari-ishlab-chi-arishni-is-a-muddatli-prognozlashtirish/viewer.

Солонников Ю.Я., Иванов В.Э. Применение алгоритмов нечеткой логики на основе ПЛК SIEMENSS7-300 для системы управления электропривода. Ученые заметки ТОГУ, Том 8, №3, 2017.

Д.А.Телеченко. Современные системы управления. Сборник учебно-методических материалов. Благовещенск: Амурский гос. ун-т, 2016.

Демелова Г.Л. и др. Особенности применения нечетких регуляторов на примере управления скоростью вращения электродвигателя постоянного тока. Научно – технический вестник информационных технологий, механики и оптики, Том 16, №5, 2016.

Жураев, Ф. (2021). Перспективные проблемы развития производства сельскохозяйственной продукции и их эконометрическое моделирование. Экономика и образование, (4), 377–385. // https://cedr.tsue.uz/index.php/journal/article/view/190.

Jurayev F.D. Econometric modeling of the development and management of agricultural production based on cluster analysis (on the example of the Kashkadarya region) // Экономика и предпринимательство, (ISSN 1999-2300), Vol. 15, № 8 (133) 2021. с:584–590 // DOI: 10.34925/EIP.2021.133.8.112 / https://www.elibrary.ru/item.asp?id=47173980.

Ochilov, M. A., Juraev, F. D., Maxmatqulov, G. X., & Rahimov, A. M. (2020). Analysis of important factors in checking the optimality of an indeterminate adjuster in a closed system. Journal of Critical Review, 7(15), 1679-1684.

Jo‘rayev, F. D. S., & Ochilov, M. A. (2023). Algorithms for multi-factory polynomial modeling of technological processes. Chemical Technology, Control and Management, 2023(1), 59-67. / https://ijctcm.researchcommons.org/journal/vol2023/iss1/8/.

Jo‘rayev, F. D. Econometric modeling of the development and management of agricultural production based on cluster analysis (on the example of the584 Kashkadarya region). экономика, (8), 584-590.

Маллаев, А. Р., & Жураев, Ф. Д. (2017). Операционная теория исчисления по преобразованию лапласа. Научное знание современности, (7), 5-16.

Rakhimov, A. N., & Jo’rayev, F. D. (2022). A Systematic Approach To The Methodology Of Agricultural Development And The Strategy Of Econometric Modeling. resmilitaris, 12(4), 2164-2174. https://resmilitaris.net/menu-script/index.php/resmilitaris/article/view/2060.

##submission.downloads##

Taqdimot chop etildi

2023-12-07