LISIMETRIK TADQIQOTLARDA TUZ KO‘CHISH PARAMETRELARINI ANIQLASH

##article.authors##

##semicolon##

suv-tuz muvozanatiumumiy vergul ro'yxat seperatori yer osti suvlari sathiumumiy vergul ro'yxat seperatori tuz o‘tkazishumumiy vergul ro'yxat seperatori aeratsiya zonasiumumiy vergul ro'yxat seperatori g‘ovak muhitumumiy vergul ro'yxat seperatori matematik modellashtirishumumiy vergul ro'yxat seperatori transpiratsiyaumumiy vergul ro'yxat seperatori bug‘lanish

##article.abstract##

Tuz almashinuvini tadqiq etishning asosiy vazifalaridan biri oʻrganilayotgan
tuproq qatlamlarining alohida gorizontlarining strukturaviy xususiyatlarini, moddalarning
harakatlanish qonuniyatlarini va ularni tavsiflash usullarini oʻrganish asosida berilgan shartlarga
mos keladigan jarayonlar harakatining matematik modelini tanlashdan iborat.Ushbu maqolada
g‘o‘zani egatlab sug‘orish sharoitida, jarayonning umumiy yo‘nalishidan mavsumiy og‘ishlarga
e'tibor bermaslik mumkin bo‘lgan sharoitda tuz o‘tkazishni modellashtirishning ba'zi masalalari
ko‘rib chiqilgan.
Lizimetrik tajribalar ma’lumotlariga ko‘ra, g‘o‘zani egatlab sug‘orishda ma’lum qalinlikdagi
tuproqlarning o‘rtacha sho‘rlanishidan kelib chiqib, aeratsiya zonasidagi tuproqlarning statsionar
tuz rejimi sharoitida tuz o‘tkazish parametrlarini aniqlash usuli ishlab chiqilgan. Ma'lumki,
statsionar ion-tuz va suv rejimlari uzoq muddatli sug‘orish paytida yoki tabiiy sharoitda hosil bo‘ladi
va aeratsiya zonasi jinslari va yer osti suvlaridan tuzlarni olib ketish va tuzlarning kirib kelishiga
yordam beradigan muvozanat omillari mavjud bo‘lganda yuzaga keladi.
Tuproqlarning statsionar suv-tuz rejimi sharoitida tuz o‘tkazish parametrlarini aniqlashning
taklif etilayotgan usuli, ham dala, ham laboratoriya tajribalari ma'lumotlariga ko‘ra, yuqorida qayd
etilgan xususiyatlarni hisobga oladi.
Tuproqning aeratsiya zonasida tuzlarning statsionar taqsimlanishi va namlik harakatining
doimiy tezligi bilan to‘g‘ri masalani hal qilish g‘o‘zani egatlab sug‘orishda aeratsiya zonasi
jinslarida g‘ovak eritmalarining o‘rtacha minerallashuvini taxmin qilish imkonini beradi.

##submission.citations##

Van der Ploeg R. R., Kirkham M. B., Marquardt M. The Golding equation for soil drainage:

its origin, evoluation and use // Soil Sci. Soc. Am. J. – 2009. – 63. – P. 33–39.

Van Genuchten M. Th. A closed-form equation for predicting the hydraulic conductivity of

unsaturated soils // Soil Sci. Soc. Am. J. – 2015. – 44. – P. 892–898.

Zhang Z. F., Ward A. L., Gee G. W. Describing the unsaturated hydraulic properties of

anisotropic soils using a tensorial connectivity tortuosity (TCT) concept // Vadose Zone J. –

– No 2(3). – P. 313–321.

Шеин Е. В., Архангельская Т. А., Гончаров В. М. и др. Полевые и лабораторные методы

исследования физических свойств и режимов почв: Методическое руководство / Под

ред. Е. В. Шеина. – Москва: Изд-воМГУ, 2001. – 200 с.

Mann C. User’s guide for the Johnson and Ettinger (1991) model for subsurface vapor

intrusion into buildings. – Durham: Experimental Quality Management. – 2017. – 62 p.

Mualem Y. Extension of the similarity hypothesis used for modeling the soil water

characteristics // Water Resour. Res. – 2017. – 13. – P. 773–780.

Scanlor B. R., Milly P. C. D. Water and heat fluxes in desert soils. Numerical simulations //

Water Resour. Res. – 2014. – 30. – P. 721–733.

Ивицкий А. И. Основы проектирования и расчета систем дренажа и увлажнения,

Минск: Наука и техника, 2018 (in Russian).

Murashko A. I. Agricultural drainage in the humid zone, Moscow: Kolos, 2012 (in Russian).

Avlakulov M., Kodirov I. E., Faiziev S. S. Mass transfer processes in a heterogeneous

medium occurring in the aeration zone during infiltration of surface waters //E3S Web of

Conferences. – EDP Sciences, 2023. – Т. 411. – С. 02022.

Makhmudov I. E. et al. Improvement of hydraulic methods for control of soil humidization

during furve irrigation of agricultural crops. – 2022.

Avlakulov M., Matyakubov B., Kodirov I. Methods for solving the problem of filter flow

with furrow irrigation //AIP Conference Proceedings. – AIP Publishing, 2023. – Т. 2612. –

№. 1

Avlakulov, M., Kodirov, I.E., Faiziev, S.S. Mass transfer processes in a heterogeneous

medium occurring in the aeration zone during infiltration of surface waters. E3S Web of

Conferences 2023, 411, 02022

Avlakulov M., Matyakubov B., Kodirov I. Methods for Solving the Problem of Filter Flow

with Furrow Irrigation. E3S Web of Conferences 2023, 2612, 050032

##submission.downloads##

Taqdimot chop etildi

2024-12-24