JANUBIY HISOR PALEOGEN YOTQIZIQLARINING GEOLOGIK TUZILISHINI O‘ZIGA XOS XUSUSIYATLARI VA FOSFORITLIYLIGI (TO‘PALANG MAYDONI MISOLIDA)

##article.authors##

  • Axmedov Shovdullo Shuxratovich O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Navoiy bo‘limi
  • Usmonov Quvonchbek Mannonovich Qarshi muhandislik – iqtisodiyot instituti

##semicolon##

fosforitumumiy vergul ro'yxat seperatori paleogenumumiy vergul ro'yxat seperatori uchastkaumumiy vergul ro'yxat seperatori Guliobumumiy vergul ro'yxat seperatori yotqiziqumumiy vergul ro'yxat seperatori tog‘ jinsiumumiy vergul ro'yxat seperatori kesimumumiy vergul ro'yxat seperatori mineralumumiy vergul ro'yxat seperatori fatsiyaumumiy vergul ro'yxat seperatori maydon

##article.abstract##

Fosforitlar fosforli o‘g‘itlar ishlab chiqarish uchun xomashyolardan biridir.
So‘nggi paytlarda O‘zbekistonda fosforli o‘g‘itlar ishlab chiqarish bo‘yicha mahalliy xomashyo
bazasini yaratishga qaratilgan ishlar keskin faollashdi. Respublikada olib borilgan ishlarning
natijasi Markaziy Qizilqumdagi yirik konlarni, yangi, donador turdagi fosforitlarni aniqlash edi.
Biroq mavjud xomashyo bazasi fosforli o‘g‘itlar ishlab chiqarishni rivojlantirishni yetarli darajada
ta’minlamayapti, shu sababli fosfat xomashyosi zahiralarini kengaytirish maqsadida geologiyaqidiruv ishlarini yanada kuchaytirish talab etiladi.
Maqolada Janubiy Hisor mintaqasidagi paleogen yotqiziqlarining o‘ziga xos xususiyatlari
keltirilgan va ularda fosforit ma’danlarining tarqanganligini To‘palang maydoni misolida ko‘rib
chiqilgan. O‘tkazilgan tadqiqotlar natijasida To‘palang hududidagi fosforitli qumtoshlar
unumdorlikni saqlash, paxta, g‘alla va boshqa ekinlar hosildorligini oshirish, mineral o‘g‘itlarni
yaxshi rentabellik bilan qisman almashtirishga yordam beradigan arzon mahalliy xomashyo sifatida
qishloq xo‘jaligiga yaroqli ekanligi va o‘rganilayotgan hududning kon-texnik sharoitlari fosforit
saqlovchi jinslarni ochiq usulda o‘zlashtirish uchun qulay shart-sharoitlarga egaligi aniqlangan.

##submission.citations##

Касыков Б.А. К теории фосфоритообразования. Сборник: “Геология и вещественный

состав неметаллических полезных ископаемых Средней Азии. ФАН, Ташкент, 1984.

Киперман Ю.А. Геолого-промышленные основы поисков и оценка месторождений

фосфоритов. -М.: Недра, 1981. -С.33.

Ильяшенко В.Я. Перспективы освоения месторождений зернистых фосфоритов Южного

Узбекистана. Сборник: “Геология и закономерности размещения нерудных полезных

ископаемых Средний Азии”. Выпуск 3, ФАН, Ташкент, 1984. -С.16-22.

Пирназаров Т.П., Шоймуратов Т.Х. и др. О проведении поисков фосфоритов и других

полезных ископаемых в отложениях алайской свиты эоцена на Дехканабадской,

Аккульской и Шурасайской площадях Западно-Гиссарского, на Актауской, Дастанаги и

Промежуточной площадях Кафирниганского и Тупалангской площади ЮжноГиссарского фосфоритоносных районов 1991 г. Фонды Кашкадарьинской ГРЭ, 1991.

Безуглов Э.Д., Кислицин А.Г., Кондаков И.В. Геологическое строение и полезные

ископаемые площади листа J-42-52-А (отчет Сурхандарьинской ГСП о результатах ГС

работ м-ба 1:50000 в 1966-68 гг.). Фонды Кашкадарьинской ГРЭ, 1969.

Безуглов Э.Д. Отчет о работах Гулиобской партии на фосфориты за 1966 г. Фонды

Кашкадарьинской ГРЭ, 1967.

Иванов И.Ю., Хам А.Я. Отчет по составлению прогнозной карты Южного Узбекистана на

фосфориты масштаба 1:200000 с врезкой по одному наиболее перспективному участку

масштаба 1:50000 и оценкой прогнозных ресурсов Р2О5 по категориям Р2 и Р3 за 1989-90гг.

ВНИИГЕОЛНЕРУД, СредазОМП. Фонды Кашкадарьинской ГРЭ, 1990.

Слесарева Л.Н. Изучение влияние фосфоритов и бентонитоподобных глин на

воднофизические свойства основных типов орошаемых почв Самаркандского оазиса,

Каршинской и Сурхандарьинской степей. Фонды Кашкадарьинской ГРЭ, 1992.

Слесарева Л.Н. Изучение состава, свойств, взаимодействия с почвой и растений

комплексных проб бентонитовых глин месторождений Хаудаг, Арабдашт и разработка

рекомендаций их применения (сводный отчет за за 1995-1997 гг.). Фонды

Кашкадарьинской ГРЭ, 1998.

##submission.downloads##

Taqdimot chop etildi

2024-02-06