SHO‘RTANGAZKIMYO MAJMUASI FAOLIYATINING TABIIY LANDSHAFTLAR EKOLOGIK HOLATIGA TA’SIRI

Authors

  • Xoliqulov Sh.T. Samarqand davlat unversiteti professor, Samarqand, O‘zbekiston
  • Yaqubov T.B. Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti, katta o‘qituvchi, Qarshi, O‘zbekiston E-mail: tursunboy.yakubov.1976@mail.ru ORCID ID: 0009-0000-3069-6166 https://orcid.org/0009-0000-3069-6166

Keywords:

Sho‘rtangazkimyo majmuasi, och tusli bo‘z tuproqlar, chiqindilar, uglerod, azot oksidlari, uglevodorodlar, oltingugurt (II) oksidi, tuproqda oltingugut miqdori, mevali daraxtlar, zararlanish

Abstract

Mazkur maqolada Sho‘rtangazkimyo majmuasi faoliyati natijasida atrof-muhitga chiqarilgan chiqindilarning ushbu hududda tarqalgan tuproq va o‘simliklar (mevali daraxtlar)ga ta’siri bayon etilgan. Chiqindilar ta’sirida och tusli bo‘z tuproqlar tarkibidagi yalpi oltingugurt 1,96-1,98% gacha oshgan. Bu ko‘rsatkich mazkur elementning fon ko‘rsatkichidan (0,19%) dan bir necha barobar ko‘pdir. Chiqindilar ta’sirida o‘rganilgan olma, o‘rik, bodom singari mevali daraxtlar novdalarining o‘sishi nisbatan kam bo‘ldi. Barglarida turli dog‘lar, bujmayish, kuyish, qorayish, qizg‘ish rangga o‘tishi va boshqa bir qator tashqi belgilar namoyon bo‘ldi. Generativ organlarida zararlanishlar kuzatildi.

References

Арутюнян С.Ш. Воздействие медеплавильного производства на окружающую среду //Биогеохимия Зарафшанской долины: Сборник научных статей.- Самарканд, 1997. -С.85-102.

Бобобеков И.Н. Техноген ифлосланган типик бўз тупроқлардаги оғир металлар миқдорини камайтиришга органик ва минерал ўғитларнинг таъсири (Самарқанд кимё комбинати атрофи тупроқлари мисолида ). Қ-х.ф.н. илмий даражасини олиш учун ёзилган диссертация автореферати. Тошкент, 2006.- 22 б.

Бобобеков И., Абдурахимов М. Минерал ва органик ўғитларнинг оғир металлар билан ифлосланган тупроқлар озиқ режимига таъсири// Ўзбекистон тупроқшунослари ва агрокимёгарлари жамиятининг V-қурултойи материаллари. Тошкент.2010 йил 16-17 сентябр.-Б.247-251.

Джувеликян Х. А., Черепухина И. В., Современные проблемы природного и техногенного загрязнения окружающей среды (обзор) // «Живые и биокосные системы». – 2017. – № 22; URL: http://www.jbks.ru/archive/issue-22/article-8

Реймерс Н.Ф. Природопользование. –М.: Мысль, 1990. -639 с.

Ладонин Д.В., Пляскина О.В. Изменение фракционного состава меди, цинка, кадмия и свинца в некоторых типах почв при поиэлементном загрязнении //Сборник статей Ивановской государственной сельскохозяйственной академии: Вып.4. -Иваново, 2001.- С.184-197.

Ладонин Д.В. Соединение тяжелых металлов в почвах - проблемы и методы изучения. // Ж. Почвоведение.- 2002.- № 6. -С.682-692.

Холиқулов Ш., Ортиқов Т., Бобобеков И. Суғориладиган бўз тупроқларнинг техноген ифлосланиши ва унга ўғитларнинг таъсири// Агроилм журнали. Тошкент.-2010.-№4 (16).-Б.26-27.

Холиқулов Ш.Т., Яқубов Т.Б. Шўртангазкимё мажмуаси чиқиндиларининг мевали дарахтлар экологик ҳолатига таъсири. Хоразм Маъмун академияси ахборотномаси: илмий журнал.-№11 (82),2021йил. 155-160-бетю.

Ўзбекистон Республикаси тупроқ қоплами атласи. Тошкент. 2010.

Kholikulov Sh., Yakubov T., Bobobekov I., The Effect of Gas Industry Waste on Heavy Metals in Soil. Journal of Ecological Engineering 22(9), 255–262 (2021). DOI:10.12911/22998993/141365

Kholikulov Sh.,Bobobekov I.., Yakubov T., Botirova B. Influence of Gas Industry Waste on the Ecological Condition of Soils// E3S Web of Conferences 462, 03045 (2023). https://doi.org/10.1051/e3sconf/202346203045

Downloads

Published

2024-07-09

How to Cite

Xoliqulov , S. T., & Yaqubov , T. B. (2024). SHO‘RTANGAZKIMYO MAJMUASI FAOLIYATINING TABIIY LANDSHAFTLAR EKOLOGIK HOLATIGA TA’SIRI. Sanoatda Raqamli Texnologiyalar, 2(02). Retrieved from https://ojs.qmii.uz/index.php/sr/article/view/802

Issue

Section

Ekologiya, mehnat muhofazasi va texnika xavfsizligi